ด้วยธาตุ 8 คือ ด้วยธัมมธาตุ 1 วิญญาณธาตุ 7 แต่นับสงเคราะห์ไม่ได้ด้วย
ขันธ์ อายตนะ และธาตุที่เหลือ. บัณฑิตพึงทราบเนื้อความในปัญหาทั้งปวง
โดยอุบายนี้ แล.
จบอรรถกถาสัมปยุตเตนสังคหิตาสังคหิตปทนิทเทส

13. อสังคหิเตนสัมปยุตตวิปปยุตตปทนิทเทส

[444] ธรรมเหล่าใด สงเคราะห์ไม่ได้ด้วยรูปขันธ์ โดยขันธ-
สังคหะ อายตนสังคหะ ธาตุสังคหะ ธรรมเหล่านั้นประกอบได้ด้วยขันธ์
อายตนะ ธาตุ เท่าไร ? ธรรมเหล่านั้นประกอบได้ด้วยขันธ์ 3 อายตนะ 1
ธาตุ 1 บางอย่าง. ประกอบไม่ได้ด้วยขันธ์ อายตนะ ธาตุ เท่าไร ? ประกอบ
ไม่ได้ด้วยขันธ์ 1 อายตนะ 10 ธาตุ 10 และประกอบไม่ได้ด้วยอายตนะ 1
ธาตุ 1 บางอย่าง.
[445] ธรรมเหล่าใด สงเคราะห์ไม่ได้ด้วยธัมมายตนะ ธัมมธาตุ
อิตถินทรีย์ ปุริสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์ นามรูปเพราะวิญญาณเป็นปัจจัย
อสัญญาภพ เอกโวการภพ ชาติ ชรา มรณะ ฯลฯ โดยขันธสังคหะ
อายตนสังคหะ ธาตุสังคหะ ธรรมเหล่านั้นประกอบได้ด้วยขันธ์ 3 อายตนะ 2
ธาตุ 1 บางอย่าง. ประกอบไม่ได้ด้วยขันธ์ อายตนะ ธาตุ เท่าไร ? ประกอบ
ไม่ได้ด้วยขันธ์ 1 อายตนะ 10 ธาตุ 10 และประกอบไม่ได้ด้วยอายตนะ 1
ธาตุ 1 บางอย่าง.
[446] ธรรมเหล่าใด สงเคราะห์ไม่ได้ด้วยอรูปภพ เนวสัญญา-
นาสัญญาภพ จตุโวการภพ อิทธิบาท ฯลฯ โดยขันธสังคหะ อายตน-